Zacieniony, ale klimatyczny
Na większości posesji zawsze są fragmenty terenu usytuowane w cieniu. Należą do nich choćby miejsca, w których źródłem mroku mogą być ściany
budynków czy wysunięty okap dachu. Światła naturalnego brakuje też pod drzewami i wysokimi rozłożystymi krzewami. Konsekwencją niedoboru promieni słonecznych
jest zazwyczaj wilgotne i ochłodzone podłoże. Takie warunki siedliskowe są niesprzyjające dla rozwoju sporej grupy roślin ozdobnych chętnie widzianych w naszych ogrodach. Błędem będzie posadzenie tam choćby wielu popularnych światłolubnych
kwiatów jednorocznych, bylin czy krzewów. W tych miejscach będą kwitły niezbyt
obficie, a kwiatostany nie będą okazałe, liście będą blade, a pędy nadmiernie
wyciągnięte. Nie unikniemy też szkodników i chorób atakujących nasze
nasadzenia. To nie oznacza, że nie ma roślin, które lubią wilgotne i zacienione
środowisko. Sposobem na uatrakcyjnienie cienistych zakamarków ogrodu są również
odpowiednio zaaranżowane elementy małej architektury.
ROŚLINY NA MIARĘ MIEJSCAPunktem wyjścia do
stworzenia efektownego ogrodu z dala od słońca jest staranny dobór roślin.
Podstawowym kryterium jest tolerancja dla deficytu światła. W cieniu najlepiej
poradzą sobie te gatunki i odmiany, które
wywodzą się z lasów. To duża grupa roślin, która lubi
rozproszone światło – w mniejszym lub większym stopniu nie wymagają one rzęsistego
doświetlenia i ciepła. Przed zakupem roślin i zaprojektowaniem nasadzeń należy sprawdzić, które
miejsca są całkowicie zacienione, a do których światło dzienne dociera np. tylko o poranku lub późnym popołudniem. Na stanowiska północne
najlepiej wybrać rośliny dobrze znoszące głęboki cień, wschodnie – delikatne
rozproszone światło, na zachodnie zaś te, które potrzebują więcej światła. Do
wyboru mamy wystarczająco dużo gatunków i odmian przystosowanych do takich warunków,
które pozwolą stworzyć atrakcyjne ogrodowe zakątki. Pamiętajmy, by roślin cieniolubnych
nie sadzić tam, gdzie będą narażone na duże nasłonecznienie – palące słońce może łatwo je uszkodzić.
KOMPOZYCJE DO CIENIAPlanując rabaty czy inne
nasadzenia w cieniu, warto sięgać po rośliny o zróżnicowanej wysokości. Niższe i barwniejsze warto usytuować bliżej ścieżek, natomiast wyższe
oraz jednolite kolorystycznie wykorzystajmy jako ich tło. Duży wpływ na atrakcyjność
aranżacji mają kształt, pokrój, faktura i kolorystyka liści oraz barwa kwiatów
czy owoców – jasne i soczyste
odcienie rozświetlą i ożywią tonące w mroku zakątki ogrodu. Godne uwagi są cieniolubne byliny. Te z grupy zadarniających będą pięknie wyglądać pod drzewami oraz tam, gdzie nie
ma szans na bujny trawnik. Mogą to być barwinek pospolity, bluszcz pospolity, dąbrówka
rozłogowa czy gajowiec żółty i konwalia majowa. Na rabaty z długiej listy cieniolubnych
bylin warto wybrać funkie, paprocie, bergenię sercowatą, fiołek wonny,
dziurawiec, tawułkę Arendsa oraz ciemierniki. Ich ozdobą będą też kosaciec
syberyjski, szafirki czy jaskier ogrodowy oraz zawilec leśny. W budowaniu
kompozycji dobrze jest wykorzystać pnącza np. bluszcz pospolity, niektóre
odmiany powojników czy kokorniak wielkolistny. Zakątki wymagające rozjaśnienia
ozdóbmy kwitnącymi na biało przywarką japońską lub hortensją pnącą. W cieniu świetnie
sobie poradzą liczne krzewy i drzewa. Do bardzo ozdobnych należą cisy: pospolity i pośredni. Okazy żeńskie
obsypują jaskrawoczerwone nasiona pięknie kontrastujące z zielenią igieł. Chętnie
wykorzystywane są także mahonia pospolita, laurowiśnia wschodnia, azalia japońska,
hortensje – bukietowa, dębolistna i ogrodowa – czy kalina sztywnolistna.
ODPOWIEDNIE PODŁOŻERośliny zadowalające się
ograniczoną ilością światła słonecznego pochodzą zazwyczaj z terenów leśnych lub
skraju lasów. W takim środowisku nie brakuje rozkładających się liści, gałęzi i innych elementów roślin, które są naturalnym źródłem próchnicy. Zadbajmy, by
glebie, w której posadzimy nasze kwiaty, krzewy czy pnącza także nie brakowało cennych
składników odżywczych. Dlatego zanim przystąpimy do posadzenia roślin, ziemię należy starannie
przekopać, nie mieszając warstwy próchniczej z podglebiem. Powinno się też wzbogacić podłoże kompostem oraz odkwaszonym torfem. Z myślą o roślinach, które wymagają jednak kwaśnego podłoża – o pH
4,5-5,5 – trzeba do niego dołożyć korę sosnową lub kwaśny torf. Rośliny lubiące
kwaśną ziemię, np. różaneczniki, warto posadzić pod świerkami, dębami czy
sosnami – opadające igły i liście będą cennym źródłem odżywczych składników. Jeśli
planujemy posadzenie bukszpanu lub ciemierników, zadbajmy o dodatek dolomitu –
lubią one bowiem glebę wapienną. Ziemia pod drzewami z rozłożystymi konarami bywa
często przesuszona, dlatego w takich miejscach rozłóżmy skoszoną trawę lub pocięte
pędy roślin. Tego rodzaju ściółka nie tylko
wzbogaci glebę w próchnicę, ale też pomoże utrzymać w podłożu wodę. Jeśli planujemy nasadzenia pod drzewami lub w sąsiedztwie krzewów,
pamiętajmy, by zachować szczególną ostrożność. Podczas przekopywania ziemi łatwo o uszkodzenie korzeni. Najlepszą porą na wykonanie kopania jest słoneczny
jesienny dzień – będzie wówczas odpowiednio dużo czasu przed wiosennym
sadzeniem i podłoże zdąży osiąść oraz nabrać odpowiedniej struktury. Decydując
się na zakładanie rabat wiosną, po kopaniu należy odczekać przed nasadzeniami
co najmniej miesiąc – osiadająca gleba może bowiem porozrywać korzenie młodych
sadzonek. Podczas kopania ziemia nie powinna być mokra ani nadmiernie
wysuszona. Do pracy warto wykorzystać szpadel. Jeśli planujemy nasadzenia pod
drzewami, nie powinien być zbyt ostry, bo może poprzecinać ich korzenie.
DODATKI Z KLIMATEMZacienione rabaty oraz zakątki
mają tajemniczy i romantyczny charakter. Są doskonałym punktem wyjścia do zbudowania
naturalistycznych, sentymentalnych lub rustykalnych aranżacji. Wystarczy je
wzbogacić o detale podkreślające nieco ich dziki nastrój. Drewniana lub żeliwna
ławeczka ustawiona w cieniu może dawać nam wytchnienie podczas upalnych dni.
Taki sam efekt da zawieszenie wśród drzew hamaka. Ukojenie i wyciszenie
przyniesie niewielka fontanna lub umieszczone w bujnej roślinności źródełko. Z korzyścią dla ptaków, owadów i drobnych ssaków będzie ustawienie
pod spustem rynnowym zbiornika na deszczówkę w postaci drewnianej beczki. Pomyślmy też o sztucznym oświetleniu, które pomoże wydobyć rośliny z mroku. Różnego rodzaju ogrodowe rzeźby są nie tylko wdzięcznym elementem kompozycji, ale rozjaśnią i ożywią
ciemną zieleń dominującą w aranżacji.
DOBRANE DO ZACIENIONEGO
OGRODUHortensja pnącaNadaje się do nasadzeń zarówno w cieniu, jak i półcieniu, gdzie będzie obficiej rosła. Zapewnijmy jej wysoką
wilgotność gleby. Można ją sadzić przy podporach, a także jako roślinę okrywową.
Zakwita na przełomie czerwca i lipca. Jej białe kwiaty zebrane w płaskie
kwiatostany mają duże walory dekoracyjne. Efektowne liście pojawiają się już
wczesną wiosną, jesienią przebarwiają się na złocistożółto.
Orlik mieszańcowyTo mieszaniec międzygatunkowy o subtelnych półpełnych lub pełnych kwiatach – w zależności od odmiany białych,
różowych, niebieskich i fioletowych. Najlepiej rośnie w półcieniu, np. na
zacienionych rabatach i skalniakach, gdzie kwitnie obficie oraz długo. Roślinę
warto przesadzać co 3-4 lata, rozmnaża się też przez siew.
Bluszcz pospolityNależy do roślin mało wymagających,
ale w cieniu radzi sobie najlepiej. Sprawdzi się zarówno na rabatach, w roli zadarniającego
kobierca, jak i jako pnącze. Jest zimozielony, warto więc go wykorzystać na żywopłot.
